5 sierpnia 2014 (wtorek) o godz. 16.00
miejsce spotkania: Galeria Sztuki Współczesnej Bunkier
Sztuki, pl. Szczepański 3a
Po wystawie oprowadzi Karolina Harazim-Mazur
Anna Baumgart lubi gry – z historią, z tradycjami
kultury, ze schematami naszego myślenia. Lubi także przedstawienia. Sytuacje
teatralne czy performatywne powracają w jej pracach z wielką
regularnością. Niemal nieustannie ktoś kogoś tu odtwarza, wchodzi w czyjąś
rolę, próbuje sprostać jakiemuś zapisanemu wcześniej scenariuszowi. Niekiedy
efektem takiego działania jest ujawnienie represji, przemocy wpisanej
w podobny układ, wydobycie jej na plan pierwszy. Kiedy indziej – coś
więcej, czyli owej represji przekroczenie w subwersywnym geście zerwania
ze społecznymi normami. Właśnie o takich grach opowiada wystawa
„Zaśpiewajcie, niewolnicy”.
Tytuł to pierwsze słowa z „Księcia Niezłomnego”
Juliusza Słowackiego, dramatu otoczonego w historii polskiego teatru
szczególną legendą. Najistotniejszym składnikiem tej legendy stało się
przedstawienie Jerzego Grotowskiego i Teatru Laboratorium z 1965
roku. Doszło w nim do wzorcowej realizacji głównej idei Grotowskiego:
aktu całkowitego. Aktor Ryszard Cieślak składał z siebie ofiarę
na oczach widzów i powtarzał transgresywną demonstrację swojego
bohatera, umierającego niczym Chrystus. A co by było, gdyby ten motyw
zestawić ze sztuką, w której męski heros przestaje być protagonistą,
a główne role zaczynają grać kobiety? „Zaśpiewajcie, niewolnicy” prowokuje
taką konfrontację. Z jednej strony widzimy zrekonstruowaną scenografię
do „Księcia Niezłomnego”, choć opuszczoną już przez bohatera.
Z drugiej – filmy wideo, w których kobiety, bohaterki Baumgart,
szukają ucieczki z pułapki, w jaką zostały pochwycone. Także
w ich doświadczeniu pojawia się wątek samoofiarowania, ale już
inaczej umiejscowiony, inaczej ujęty.
 |
| Scenografia do Księcia Niezłomnego, 1965, Projekt: Jerzy Gurawski, fot. Studio FilmLOVE |
Na „Zaśpiewajcie, niewolnicy” składają się prace
Baumgart ze wszystkich okresów jej twórczości – od wczesnych filmów wideo
(odsłaniających praktyki uwewnętrzniania przez kobiety represyjnych schematów
myślenia i działania), przez figuratywne rzeźby, rekonstrukcję
nawiązującej do architektury piwnicy Josefa Fritzla scenografii
do spektaklu „Śmierć i dziewczyna”, po nowy, niepokazywany
jeszcze publicznie film „§1000”. Realizacjom Baumgart towarzyszą interwencje
o charakterze teatralnym, m.in. seria monologów „dopisanych” przez
reżyserkę Weronikę Szczawińską postaci Bombowniczki – naga kobieta w ciąży
z maską świni na twarzy staje się w efekcie Feniksaną,
zapomnianą kobiecą bohaterką „Księcia Niezłomnego”. Wystawa rozgrywa się
na granicy między sztukami wizualnymi a teatrem i performansem.
Czy może raczej: odkrywa performatywny potencjał tego, co wizualne. Dowodzi,
że to, co widzialne, może zostać odmienione, że nie jesteśmy skazani
na obrazy, które zastaliśmy, które nam podsunięto, ponieważ
w performatywnej grze możemy je przeobrazić w coś nowego, nadać im
nowy sens.
Materiały prasowe Organizatora.
