Marek Chlanda, Wojciech Ćwiertniewicz, Marek Gardulski, Grupa Robocza (Jacek Szmuc, Witold Górka, Ryszard Bobek, Bogdan Zimowski), Peter Grzybowski, Piotr Marek, Adam Rzepecki, Artur Tajber, Maciej Toporowicz
Zwiedzanie wystawy "Królów jest bez liku" razem z kuratorką Magdaleną Kownacką
Miejsce spotkania: Galeria F.A.I.T., Al Słowackiego 58/5, Kraków
 |
| Peter Grzybowski, obraz 3, 1982 |
Wystawa ma charakter szkicu czy wręcz impresji. Nie ma
ambicji muzealnej syntezy i klasyfikowania zjawisk. Wręcz przeciwnie, zebrane
na niej prace są wyborem bardzo subiektywnym. Początkowe założenia o stworzeniu
prezentacji postaw kontrkulturowych lat 80. w sztukach wizualnych w Krakowie,
zweryfikowane zostały w trakcie przeprowadzanych wywiadów z artystami. Grupa
artystów, których można by wiązać z tzw. kontrkulturą, lub raczej ze skrajną
samodzielnością twórczą czy intelektualną, nie określała dekady lat 80. jako
faktycznie istniejącego i odrębnego okresu w sztuce, który ma swoje
odzwierciedlenie w formie czy relacji do wydarzeń historycznych. W przypadku
naszych bohaterów czasy historyczne dotykają ich bardziej w życiorysach, niż są
widoczne w twórczości. Obraz, który powstał, to również rodzaj opowieści budowanej
wspomnieniami, śladami i dokumentami. Tak, jak ludzka pamięć, wystawa ma
strukturę achronologiczną, wybiórczą i anegdotyczną. To co w niej dominuje, to
młodzieńcze marzenia zderzone z buntem wobec tradycji sztuki, rzeczywistości
schyłku komunizmu i utrwalonych norm społecznych. Prace prezentowane na
wystawie powstały niejednokrotnie w sytuacjach istotnych zwrotów w biografiach
ich twórców. Radykalny indywidualizm,
będący cechą wspólną większości zaproszonych artystów, jest często reakcją na
opresję systemu i społeczeństwa rozumianego jako tłum i masa, w których
jednostka przestaje być niepowtarzalna. Jest też reakcją na społeczny przymus
zaangażowania i upolitycznienia sztuki czasów transformacji. Sztuka realizująca
się w działaniu i doświadczeniu, silnie osadzona w biografiach twórców,
odwołuje się do konkretnej osoby i odnawia poczucie tożsamości jednostki.
Tytuł wystawy zaczerpnięty jest z filmu Adama Rzepeckiego z
1990 roku. Zamyka więc dekadę lat 80. Utrwalone zostały na nim córki artysty
postawione przed kamerą i przez nią obserwowane. Dziewczynki w absurdalnych
papierowych koronach patrzą w obiektyw, czując sztuczność i niewygodę sytuacji,
w której się znajdują. Obserwujące oko kamery peszy je, wywołuje niepokój. Film
sprawia wrażenie poważnego badania medium filmowego i zachowań dziecka z nim
skonfrontowanego, ale jednocześnie jest bardzo autobiograficzny, w gruncie
rzeczy zabawny i wzruszający. Rezultat tego działania przypomina jedno ze
stwierdzeń artysty: „Prawdziwa sztuka musi być poważna. Albo i nie”.
Film przywołuję również z innego, bardziej osobistego
powodu. Dziewczynki w nim występujące w 1990 roku były mniej więcej w moim
wieku. Więc to z ich perspektywy oglądam sztukę dekady lat 80., a wystawa,
podobnie jak film Rzepeckiego, jest prezentacją dokonującą się na początku
drogi, fragmentem i materiałem do potencjalnej, większej realizacji. Postacie
królów, czy raczej królewien, przynoszą skojarzenie ze światem legend i baśni.
Odwołują nas do wyobraźni, tajemnicy i dziecięcej zabawy. To właśnie nurt
zabawy i ironii, przybierający często wymiary absurdu jest jednym z motywów
przewodnich postaw, które zostaną przywołane na wystawie. Pojawi się maskarada
i inscenizacja, młodzieńcze marzenie i zmagania z racjonalnym. Tematem stanie
się to co minęło i to co jest możliwe do uchwycenia w dokumencie. Wystawa tak,
jak film „Królów jest bez liku”, jest portretem. Tym razem jednak oko kamery
zwrócone jest przeciwnie, w stronę „ojców”.
Magdalena Kownacka
Fundacja Artyści Innowacja Teoria (F.A.I.T.) powstała w 2005
roku. W trakcie 10 lat swojego istnienia wielokrotnie zmieniała formuły, reagując
na rzeczywistość, w której funkcjonowała i potrzeby lokalnego środowiska
artystycznego. Początkowo Fundacja prowadziła galerię w postindustrialnej
przestrzeni dworca towarowego przy ul. Kamiennej 6 w Krakowie (2005-2006).
W przestrzeni dworca realizowane były zbiorowe wystawy problemowe,
prezentacje krakowskich artystów najmłodszego pokolenia oraz wystawy
prezentujące sztukę środowisk skupionych wokół wyższych uczelni za granicą
(Frankfurt, Zurych, Norwich). W 2007 roku Fundacja otworzyła galerię przy ul.
Karmelickiej 21. Tym razem działania galerii skoncentrowane były na realizacji
indywidualnych wystaw oraz prezentacji sztuki polskiej za granicą. Podstawowym
obszarem zainteresowań Fundacji stała się sztuka abstrakcyjna i obserwowany w
tamtym czasie powrót do abstrakcyjnej estetyki w środowisku najmłodszych
twórców. Cykl wystaw pod wspólnym tytułem Akcja Rewaloryzacji Abstrakcji stał
się sztandarowym projektem galerii na Karmelickiej i zaowocował debiutami
takich artystów jak Tomasz Baran czy Mikołaj Moskal. Kolejnym miejscem realizacji celów Fundacji
stał się bar przy ul. Pijarskiej 5 (2011-2012), gdzie obok spotkań towarzyskich,
łączących artystów różnych dziedzin, realizowany był cykl wokół filmu
strukturalnego i prezentacje sztuki performance. Poza działalnością galeryjną
Fundacja zaangażowana była w prezentację sztuki w prywatnych mieszkaniach, w
produkcję filmów oraz w tworzenie archiwum sztuki współczesnej. Wystawa, która obecnie jest prezentowana w nowej siedzibie
Fundacji przy Al. Słowackiego 58/5 jest rezultatem serii wywiadów z artystami
związanymi z krakowskim środowiskiem lat 80.
